Wie start met het lezen van een roman, met de flaptekst nog vers in het geheugen, loopt het risico misleid te worden. Ik trapte in die val tijdens het lezen van ‘Alle Tijd’, een roman van Nederlands auteur Ronald Giphart.
‘Alle Tijd’ is het verhaal van zes vrienden die in Utrecht een bierbrouwerij opstarten. Die vriendschap wordt gevat in een kroniek, gespreid over 30 jaar en 405 pagina’s.
Utrecht, 1989
Deze week heropende de plaatselijke bibliotheek. Heuglijk nieuws!
Gelukkig konden de bibleden tijdens de maandenlange sluiting terugvallen op de afhaalservice. Twee keer maakte ik daarvan gebruik. Snuisteren door de online catalogus gaf me niet hetzelfde prettige gevoel als snuisteren tussen boeken in de bib maar ook nu ontdekte ik weer pareltjes, boeken die ik met heel veel plezier las.
Zoals deze flinke roman van Ronald Giphart, een Nederlands auteur die debuteerde in 1992 en waarvan ik tot vorige maand nooit een boek opensloeg.
Het verhaal start in 1989, of eigenlijk al eerder. In Utrecht, een stad die ik alleen ken dankzij de media. Waar ik eind februari een bezoek aan zou brengen als niet last minute de lokroep van een Zeeuws eiland groter was geweest dan de drang om in het stadsgewoel te duiken.
Mis- en verleiding
Zes vrienden starten een bierbrouwerij in een Utrechtse werfkelder. Vanaf dan zijn ze ook zakenpartners, elk met zijn eigen inbreng.
Meer dan 25 jaar later, in 2019, wordt de brouwerij verkocht.
Dit is de korte samenvatting van deze recente roman. Met de misleidende flaptekst.
Wat niet klopt ontdek je waarschijnlijk al vrij vroeg in het verhaal. Ik was echter pas halfweg toen het mij begon te dagen. Want ik ben een vlugge lezer, moet mezelf soms echt afremmen, een stukje opnieuw lezen, overdenken.
Tijdens het lezen van dit verhaal voelde ik heel dikwijls nieuwsgierigheid opborrelen. Dan wou ik even gluren op een volgende pagina of aan het einde van een hoofdstuk om vlugger te ontdekken wat er volgen zou. Ik geef toe dat ik mijn ogen enkele keren liet afdwalen maar verder gaf ik niet toe aan de verleiding.
Heden, verleden en emoties
Heden en verleden lopen door elkaar in deze roman, maar op een gestructureerde manier.
En de roman behelst meer dan de levens van de vrienden. De auteur verblijdt (mij toch) met stukjes geschiedenis, weetjes over het brouwerijgebeuren en bieren (een enkele keer te uitgebreid) en filosofische kwesties.
Giphart schuwt geen details waardoor je vlug mee bent in het verhaal, in de setting. Nergens gaat hij daarin te ver. Ook niet in de humor. Ik glimlachte vaak, soms ontlokte een passage zelfs een korte grinnik.
Je kan de vriendschap voelen, de warmte, het plezier van het samenzijn.
En ook wanneer de levens van de hoofdpersonages kantelen, weet de auteur de emoties puur weer te geven.
Druistig
Als tekstschrijver kijk ik anders naar boeken. Een roman is veel meer dan een goed verhaal. De opbouw ervan, de opeenvolging van zinnen, de woordkeuze, ik kan daar echt van genieten.
Of soms ook niet. In april las ik een verhaal dat prettig was, onderhoudend ook. Net wat ik toen nodig had. Maar de schrijfstijl stuitte me tegen de borst. Een rommelige structuur en grammaticale constructies die me deden gruwen. Ik voelde de drang om het verhaal te herschrijven, om het naar een hoger niveau te tillen. De bekoring was groot om de uitgever te contacteren. Ik deed het toch maar niet.
En dan is er ‘Alle Tijd’, een parel van de Nederlandse literatuur, naar mijn mening. Mooi in balans, verrassend, meeslepend. Met zinnen waarvan ik wou dat ik ze zo (mooi) kon formuleren. Met hier en daar een woord dat ik niet ken. Zoals op pagina 259* het oude woord ‘druistig’, een synoniem voor grof, plomp, wild, druk, onbesuisd. Iets dat ‘indruist’ tegen mijn principes was me wel al bekend.
*‘(…) allemaal bierliefhebbers en allemaal druistig.’
Dit verhaal past in het leven dat we kenden. Binnen de context waarin we nu leven, zet het aan tot reflectie. Want tot enkele maanden geleden was het vanzelfsprekend om met vrienden af te spreken wanneer je dat wou, om iets te gaan drinken, om mensen samen te brengen. Misschien komen die onbezorgdheid en spontaniteit ooit weer terug.
Gelukkig brengen goede boeken ook veel vreugde en een gevoel van nabijheid, zij het met fictieve personages.
Nu ik deze roman gelezen heb, wil ik heel graag meer ontdekken van het oeuvre van Ronald Giphart. ‘Harem’ bijvoorbeeld, waarover Het Parool lovend is.
Mocht jij ander werk van deze auteur kennen, deel gerust jouw ervaringen met me.
