Een drukbevolkt terras in de herfstzon. Vier vrienden rond een houten tafel waarover ze namen heen en weer kaatsen. Namen voor een kind dat nu nog warm geborgen zit.
Zelfs al heb ik geen inspraak in de naamkeuze, toch vind ik het heerlijk om voornamen op te dissen. Hippe, hele lange, tijdloze, … Het is een spel. En wat als de naam van het kind plots valt? Verraden de ouders het dan door hun verbaasde reactie?
Creatief met voornamen
Ik was de veertig al voorbij toen ik vrede begon te hebben met de keuze van mijn ouders voor mijn voornaam.
Voor mijn oma, bij wie we de eerste jaren van mijn leven inwoonden, was ik altijd ‘Detje’. Ieder ander noemde me voluit Bernadet. Een andere koosnaam of bijnaam bleef nooit lang hangen.
Ik had een heel lieve peter, Bernard genaamd, maar dat ik naar hem vernoemd werd, heb ik mijn ouders lang kwalijk genomen.
De Inges en Annen van mijn generatie wilden maar wat graag een naam die unieker was. Ik wilde er eentje die minder opviel in het geheel en minder zwaar op de hand was.
Mijn klasgenoten in de lagere school bleken bijzonder creatief met woorden die rijmden op voornamen. Meestal waren die woorden bedoeld om je van je stuk te brengen. De ‘foute’ rijmwoorden op ‘det’ waren legio, of zo ervaarde ik het toch. “Bernadet is zo snel als een raket”, zei een juf in het lager ooit. Dat was wél een groot compliment.
In die tijd kende iedereen op een katholieke school het meisje waaraan Maria was verschenen in een grot in Lourdes. Braaf zijn was het hoogste goed in mijn familie, dus werd ik als ‘braaf’ meisje zowel op school als ernaast, jarenlang vergeleken met Bernadette Soubirous die door veel van mijn jaargenoten als ‘heilig boontje’ werd beschouwd. En dat beschouwde ik niet als compliment.
Sommigen (ook volwassenen) zagen mij al intreden als non op latere leeftijd. Mijn naam had ik alvast mee, was hun sterkste argument. Zoveel kortzichtigheid, daar kon ik met mijn hoofd niet bij.
Spreken en schrijven
Mijn ouders waren trots op mijn voornaam, met de afwijkende schrijfwijze. De Vlaamse variant zogezegd, die nadien toch meer gangbaar bleek te zijn in Nederland.
Ik heb veertig jaar lang getracht om iedereen te corrigeren die mijn voornaam verkeerd schreef en zelfs uitsprak (met nadruk op de ‘te’) omdat ze niet de moeite namen om het correct te doen. Daarna werd ik er milder in.
Mijn voornaam heeft me veel energie gekost, merk ik terwijl ik dit schrijf. Ik heb vaak overwogen om hem te veranderen. Maar waarin dan? Verder dan Lien kwam ik niet. Ik vond dat wel bij me passen, maar al wie ik erover vertelde, vond van niet.
Met het ouder begon ik mee te voelen met kinderen wiens ouders hen onuitspreekbare of bizarre voornamen cadeau gedaan hadden, omdat die ouders zo’n voornaam toch zó leuk vonden. Beseften ze wel tot welke kindertrauma’s dit leiden kon?
Met die voornaam van mij kwam ook een familienaam die zelden goed geschreven noch uitgesproken werd. Op die familienaam hadden mijn ouders geen invloed gehad, de overheid ooit wel. Daar hangt een familiegeschiedenis aan vast die ik op een dag wel eens deel.
Je naam en je leven
Gelukkig kwam er een kantelpunt in mijn leven, waarop ik mijn volledige naam leerde appreciëren.
Omdat hij enig was in zijn soort. Omdat mijn voor- en familienaam evenveel letters telden en er zelfs sprake was van enige symmetrie. Omdat alle letters altijd mooi op de regel stonden. Geen f, g of j die even onder de lijn dook. Het was een blok van een naam, eentje waarop je kon bouwen.
Stilaan kwam ook het besef dat mijn naam gevoelsmatig meer met mijn leven verweven was dan ik dacht. Dat ik bijvoorbeeld gemakkelijker koos voor projecten omdat de letters van mijn naam erin terugkwamen. Ik woon ook in Wellen (puur toevallig 🙂 ) en heb mijn hart verloren in Bretagne (doet dat een belletje rinkelen?).
Dus begon ik me af te vragen of een naam je leven bepaalt.
Wat als ik Lien Peeters geheten zou hebben bijvoorbeeld? Wat zou die naam mij anders gebracht hebben? Zou ik andere vriendschappen hebben gehad, andere beslissingen genomen, voor andere jobs gekozen zelfs? Omdat die naam een andere, lichtere energie heeft (naar mijn gevoel) en omdat hij uit andere letters bestaat.
In de psychologie is er een naam voor dat laatste: het naamlettereffect. En dat is niet noodzakelijk gelinkt aan wie geboeid is door taal (en letters) zoals ik.
Psychologie Magazine wijdde er dit artikel aan: https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/wat-zegt-je-naam-over-je/.
In dit artikel van Knack wordt het naamlettereffect gefactcheckt: https://users.ugent.be/~wduyck/media/factcheckNL.pdf.
In hoeverre heeft jouw naam invloed op jouw leven?
En als je door het leven gaat met een andere naam dan degene die je ouders je gaven, hoe is dat dan voor jou?